The Hartlib Papers

nulla alia esse queat quam veritas divinitus patefacta scriptisque propheticis et apostolicis comprehensa et publicis contra hæreticorum depravatrices artis olim non minus quam priori ævo, symbolis declarata atque munita: sanè nisi hæc ipsa, quam dicimus veritas, obtineat primas, à cothurnis libera, et à [deletion] siliquis opinionum erronearum purgata, nunquam concordia in secundis coaluerit et constiterit firmata Ante omnia [g.?], ne quid dissimulemus, (utrique parti extrema incumbit necessitas ut juxta unicam scripturæ s. normam et quæ illi [Greek: sunalethenosin] Ecclesiarum nostrarum confessiones publicitus editus et communibus tam superiorum quam inferiorum suffragiis receptas, in cunctis religionis salvificæ capitibus, plenus ac purus nulla sui parte hiulcus aut mutilus incatur consensus, vel jam initus professione solida cunctis veritatem amantibus propaletur. Verum enimvero si nostræ Ecclesiæ et confessiones fidei, errorum gravissimorum nomine non solum vole, sed et scriptis Germanicè et Latinè publicatis)

Ecclesiis ad nostros multo accedunt propius quam in quibusdam Germanicis quæ Reformatæ et orthodoxæ audire volunt sive de incommodis quarum [insimulatur?] locutionibus, facile erit vel transigere vel ubi opus purgatione aliquid remedium adhibere [right margin: 112]

tis præscitu subsidioque fieri haud poterunt, deficientibus hac tempestate qvi [reqvirantur? altered] sumptus. Eapropter consultissimum esse arbitramur ut tanti momenti negotium à Serenissimo et Potentissimo Britanniæ Rege[altered] ad Illustrissimos Saxoniæ Duces Academiæ nostræ Nutricios munificentissimos deferatur, qvos pro sua, qvâ Deum colunt, pietate, et qva Ecclesias amplectantur curâ et tutella, odiis tollendis, vix is sopiendis, veritati propagandæ, charitati [left margin: ca] instaurandæ, et saluti animarum innumerabilium promovendæ, novimus haud defuturos. Vale cum omnibus veritatem et pacem diligentibus, qvos per amanter et officiosè nostro nomine salutari petimus. Ienæ 7 Martii

propriis placitis pertinacia unicè pepererunt, et certi sumus nisi hi ipsi Augustaneæ nostræ confessioni invanitæ tergum obvertissent progressuque temporis novitates opinionum cumulassent infelix hoc, qvod etiamnum durat divortium nunqvam [exoriturum?] fuisse; Non improbamus avtem nostro loco hanc sententiam, qvâ Clarissimi Anglicani Theologici censent, omnibus pie doctis, et qvi contritione Ioseph conteruntur, Dei timentibus Viris, enixo studio hoc agendum esse, ut scissuræ illæ resarciantur; Qvod tamen aliter fieri posse non arbitramur, qvam si accurata solius veritatis, a parte ratio habeatur et præconceptis Psevdodogmatibus formulisque loqvendi horridis vale ultimum dicatur. Hoc unico modo in Christo devinciet Ecclesias sororia necessitudo. Neque enim omnis unitas Ecclesiam facit, cum etiam vespæ suos favos facient, non tantum apes, ut Tertullianus lib 4. contra Marcionem loqvitur, cum et falsitates et humana placita conciliare animos hominum soleant et eorum consensu mutuum amorem provocent; Talem ergo, qvæ sub uno capite Christo sanciatur, et illæsa fidei compage firmetur, communionem publicam recuperari posse, nos qvoque in conspectu Dei et sanctorum Angelorum serio exoptamus, ac bona conscientia testamur, nos pro gratia, qvam largietur Dominus qvantum in nobis fuerit nihil non [opere?] ac laboris suscepturos, si communi nostrorum theologorum suffragio et inprimis[altered] superiorum mandato ejusmodi partes nobis imponentur. Valde enim probamus salutarem istam cavtionem, ut cum præscitu, et interveniente, avthoritate summi magistratus arduum hoc negotium tractetur. Nam qvia statum publicum attinet, non modo præposteritatis, sed etiam confusionis aleam subituri essent Theologi, si tantam rem soli molirentur. Nimirum in Germania oportet imprimis Electores, Principes et Ordines Imperij Romani [implorat? altered from implorari?], ut pro potestate sua circa Ecclesiam externa, exemplo piorum Imperatorum Constantini Magni, Theologii[altered] Caroli M. Conventus Theolo-

gorum suorum indicent, curent, promoveant; Qvare nobis Religio est nisi Serenissimi Electoris Saxoniæ Domini nostri Clementissimi in antecessum cognita fuerit voluntas, qvicqvam sive plusculum, sive minusculum hac in re attentare.