The Hartlib Papers

Title:Copy Extract On Toothache In Mercator'S Hand, In Latin:
Dating:30 July 1655
Ref:56/1/29A-30B: 30B BLANK
[56/1/29A]

                               ([Odontalgia? MS torn])
          Cliviæ 20/30 Iuly 1655.
Nactus sum Arnhemi familiaritatem Medici D. Cutzij, qui peculiare habet secretum cujus virtute odontalgiam pellere potest, uti non solùm intra horulam cesset sed etiam post modum sero [vel? altered] nunquam recurrat. Tangit nimirum ferro exiguo candenti quàm citissimè alteram aurium ita ut Patiens vix animadvertat neque ullum ex eo dolorem sentiat. Quemadmodum narrat se inter alios Reginam Bohemiæ, Reginam Angliæ, et alias ejusmodi tenerat et eximias foeminas sed et præterea ingentem multitudinem aliarum istis doloribus laborantium personarum feliciter curâsse, neque scire se, quòd unquam malè sibi cesserit.   Accubueramus commodùm, cùm mitteret D. Kuffler accersitum eum, cujus aurem quoque tetigit candenti ferro, ac dum adstantes cum eo jocantur, cauterio inussit, quod occasionem
[56/1/29B]

[illi? MS torn] præbuit monstrandi serrum quod nondum æquat manum longitudine, nec absimile parvulo veru, cujus mucro retusus. Sed Modum applicationis in quo consistit ars tota detegere voluit. Narrabat se per strategema ex Ministro verbi inter pocula ex piscatum fuisse (quem docuisset egregius quidem præfectus militum sub Ordinibus merens, qui apud Hispanos in carcere detentus tot patientes nactus fuisset ut curare omnes non potuerit, ac proinde Concionatorem istum eidem carceri inclusum socium laboris adsciverit) Illum autem, ut et Militum præf Tribuum, si rectè memini, ambos obijsse, ac proinde secretum illud apud se solum manere. Mirum sanè tangendâ aure dentes curari, quare oportet singularem inter ista membra cognationem esse. Dolendum esset, si secretum ejusmodi facile et minimè sumtuosum cum hoc viro interiret. Est quidem Medicus hic
[56/1/30A]

professione Galenicus, sed vir comis et suavis, qui Chymica, uti quide quantum intelligere potui, nequaquam aspernatur, quanquam in ijs non laborat ipse. Referebat quoque non sine admiratione, quòd experti Chymici, ut inter alios Dominus D. Kuffler, et D. Morian (quem laudat valdè) tamen se consulant, etiam cùm minimis urgentur, neque sibi ipsis sidant tantum, ut sine approbatione illius proprijs medicamentis utantur.