The Hartlib Papers

Title:Latin Verses On Johannes Armandus, In Scribal Hand D, Anon
Dating:undated
Ref:50/20A-21B: 21B BLANK
[50/20A]

     Asta Viator; quô properas?
Qvod nusqvam videbis & audies, hic legitur.
     IOHANNES ARMANDVS
PLESSIACUS, CARDINALIS DE RICHELIEU.
     Clarus origine, magnus ingenio, Fortunâ eminentissimus,
               Qvod mirere.
     Sacerdos in Castris, Theologus in Aula,
Episcopus sine plebe, Cardinalis sine titulo, Rex sine nomine,
          Unus tamen omnia!
     Naturam habuit in numerato, Fortunam in Consilio,
Ærarium in peculio, securitatem in bello, victoriam sub signis,
     Socios in procinctu, Cives in servitute.
     Amicos in obseqvio: Inimicos in Carcere.
Hoc tamen uno miser, qvod omnes miseros fecit.
     Tàm seculi tormentum sui, qvàm ornamentum.
          Galliam subegit, Italiam terruit,
Germanium qvassavit, afflixit Hispaniam, coronavit Lusitaniam.
          Cepit Lotharingiam, accepit Cathaloniam.
Fovit Sveciam, truncavit Flandriam, turbavit Angliam.
               Lusit Europam
               Pöeta purpuratus!
Cui Scena Mundus, gloria siparium, Regia gaza choragium fuit.
          Tragicus, maximè qvà fabulam malè solvit.
Post Regnum testamento suis distributum, paupertatem populo
                                                       imperatam
     Dissipatos Principes, Nobilitatem exhaustam
Senatum authoritate spoliatum, exteras gentes bello & incendijs
                                                       vastatas,
          Pacem terrâ, marique profligatam,
Cum fatiscente Corpore animum grandioribus Consilijs ægrè
                                                       vegetaret
     Et nullius non interesset, ipsum aut vivere, aut mori,
Iamque bonâ sui parte mortuus, aliorum tantùm morte viveret,
          Derepentè spirare desijt & timeri.
               O fluxa mortalitas!
[catchword: Qvam]
[50/20B]

Qvàm tenue momentum est inter omnia & nihil!
          Mortui Corpus Rheda extulit,
     Secuti eqvites peditesque magno numero.
Faces prætulerunt ephæbi; crucem nemo, qvia currus publicam
                                                       ferebat
     Denique, hunc tumulum implet non totum,
     Quem tota Europa non implevit.
Inter Theologos situs; ingens disputandi argumentum,
Fidem Regi servavit, spem vivis reliqvit, Charitatem ab hæredibus
                                                       abstulit.
       Qvòd migravit, Sacramentum est.
          Hoc Te, Lector, volui.
            Hic Te metire, & abi. /.
[50/21A]

[another hand:] No: 45   Copie of Lattine verses on Iohannes
                              Armandus