The Hartlib Papers

[top left, Avery:] Prima propositio

                    Rege Daniæ factæ

Serenissima Regia Magnæ Britanniæ Majestas: Rex ac Dominus Meus Clementissimus, oblatis studiorum suorum; et intimæ voluntatis Officiis, Sereniss. Regiæ Vestræ Maiestati quam plurimam salutem,firmæ valetudinis diuturnitatem, Consiliorum & actionum quam prosperimos successus, omniumque bonorum iue incrementum animitus, et per amanter precatur: Eidemque qua par est reverentiæ de non nullis magni momenti negotiis, Regii animi sui sensum, ac mentem, ut exponam, mihi in mandatis dedit.

Ac primum quidem, quantum studij, laboris, sumptuum, intercessionibus, solicitationibus, legationibus, iisdemque toties repetitis, Sereniss. Regia Britanniarum Majestas impenderit; quaque in suorum iure persequendo, animi moderatione usa fuerit; quo rebus Sereniss. Domus Electoralis subveniretur, Eademque in integrum restituta, reliquæ Germaniæ etiam pax tuta, et firma, salvis legibus, Salva Majestate Imperij, salvo denique Electorum ac principum Evangelicorum iure, postliminio quasi reduceretur; Serenissima Regia vestra Majestas optime novit; norunt hujus seculi omnes, & quotquot sunt vniversi Christiani orbis viri Principes; Omniaque ista frustra fuisse suscepta, et in irritum cessisse; ac tantam patientiam /: aliquot abhinc seculis vixant nunquam auditam:/ adeo læsam & illusam esse, haud sine stupore admirabitur Posteritas. Non defuere sereniss. Regi ac Domino MEO vires, non animus, non occasiones, Regii honoris armata manu vindicandi, asserenaque Causa sereniss hororis suæ unicæ, Nepotumque suorum sed dandum hoc Regi Optimo, optimæque rerum Pacis cupientissimo; quod multa prius perpeti, omniaque prius, quam armis, experiri maluerit. Tandem cero, totactantis iniurijs; frandibus, dolis usque quaque accensus, et, a quibus minime oportebat, adeo indigne lacessitus, alia via, divino favente Numine rem aggredi constituit. Nihil enim minus in animo habebat, quam ut Legationem iterum ad Domum Austriacam, sine ulterius ullum hac in Caussa, pacificum saltem, tentamentum, institueret. verum enim vero, Rex ac Dominus Meus Clementissimus tantum tribuere voluit Sereniss. Regiæ vestræ Majestatis studio, amori, perspectoque in serenissimum Principem Electorem Palatinum adfectui, ut Eius solius Consilio, prudentia, Authoritate fretus, ab hoc proposito facile se dimoveri passus sit; Legationemque porro solemnem ad Comitia & Tractatus Ratisbonæ institutos, Cum Regiæ Majestatis vestræ Legatis, in hoc tanti momenti negotio Consulturam, Cooperaturamque, transmiserit. Equidem <in> taula vtriusque Majest: vest: solicitudine, Pietate, sumptibus in Commune bonum, fas erat ab adversa parte dignum aliquid expectare: sed interim quid tandem, effectum? Pacificatio, vel potius Pactio ista Pragensis, per majora Principum, utique Romano Catholicorum suffraga Confirmatur; Amnistia particularis /:exclusa penitus Caussa Palatina, nec cautione ulla, Eandem sub quavis Conditione in posterum admittendi, interposita:/ promulgatur; Cunctaque, quasi per pragmaticam sanctionem, in multo deteriorem quam antea statum perducuntur: Regiis Legatis utrinque frustra renitentibus ac conquerentibus. Quin, Tractatus circa Caussam Palatinam Viennam denuo reiicitur, ibidem resumendus: cui autem fini; adversariorum artes consuetas callentibus, haud difficile erit dijudicare: Quæ cum ita se habeant, & cum e priorum, quæ Ratisbonæ peracta sunt, experientia, fælicioris successus ab vienna spes exigua admodum super sit: atque eadem de caussa forsitan Sereniss. Regia vestra Majestas Legatum suum ab isto Tractatu revocatum voluerit; Tractatus vero iste particularis, solius Regiæ vestræ Majestatis consilio ac suasu succeptus sit: Eandem majorem in modum rogat & obtestatur. Rex ac Dominus Meus Clementissimus, ut, pro arcto illo Consanguintatis ac Necessitudinis, quod vtrinque intercedit, vinculo, quid, hac in Caussa, ulterius Consilio, factore opus esse censeat, haud gravatim sibi impertiri dignetur; quo nempe temporis dispendio quam maxime evitato, etiam caveatur, ne foederum ineundorum, rerumve gerendarum, quæ ultro sese offerre [Catchword videntur]

Deinde, cum partes utrimque belligerantes, in Germania præsertim, quasi tam diuturni belli, tantarumque miseriarum saturæ, iam tandem animos serio ad pacem inclinare videantur, uti a diversis partibus intellexit Rex ac Dominus Meus Clementissimus: et cum generalibus ad eum finem institutis tractatibus, loca pridem designata, plenipotentiæ etiam ac salvi conductus iam maximam partem confecti & parati sint ad extradenedum; Serenissima Regia sua Majestas inclytæ domus Electoratis Palatinæ plurimum interesse iudicat, ut ipsius caussa in illis Tractatibus comprehendatur. Quippe cum, Tractatui isti particulari confidere, vel, sub eiusdem incerti atque insperati successus intuitu, generalem illum, qui iam præ manibus est, negligere, nequaquam tutum fore arbitretur. Qua propter a Sereniss. Regia vestra Majestate etiam atque etiam petit, ut, pro summa sua Authoritate, solitoque in hanc Caussam affectu ac propensione, & dum in particulari isto tractatu partes Mediatoris sustinere pergit, apud Imperatorem efficere velit, ut sereniss. Principi Electori, Eiusque Domum Palatinæ de idoneis, atque huic generali Tractatui necessariis salvis conductibus, quam mature tempestireque prospiciatur: ne dum restitutioni illorum per particularem, illum, tota opera impenditur, sese interim a Generali hoc Tractatu exclusos, & reiectos esse sentiant.

Porro, cum Sereniss. Regi ac Domino Meo innotuerit, Regiam vestram Majestatem, turbulentissimo hoc rerum statu, militem conscripsisse, exercitumque in castris, omnibus necessariis instructum, iam paratum habere; nihil dubitat, Eandem, in hujusmodi præparatoriis, non solum modo bellorum flammam, vicinam, & prope omnem Germaniam devastantem, longe prospicere; et ne suas Ditiones & Territoria aliquando attingat, præcavere velle: verum etiam, pro summa sua prudentia, Regio animo meditari, quibus mediis hæc eadem penitus extingui, paxque alma Germaniæ, in extremo quasi Mortis agone Constitutæ, redditandem, et illæsa Conservari, quam optime possit. Attamen, cum hoc summum a cælo bonum, nisi restitutis, qua libertate, qua religione, oppressis principibus Evangelicis, vel sperare, non liceat; idemque secum sereniss. Regiam vestram Maiestatem sentire persuasissimum habeat, Rex ac Dominus Meus Clementissimus; rogat igitur peramanter, ut pro foedere, amore et intemeranda /: quæ utrinque intercedit:/ amicitia, Eadem, in hoc tanti momenti negotio, quæ sit animi sui sententia ac voluntas, secum liberrime Communicare velit. Si quidem, post publicas Regnorum Curas, stabilitamque subditorum tranquillitatem, serenissimo Regi ac Domino Meo nihil adeo est in votis, nec quidquam magis curæ, accordi futurum, quam ut serenissimæ Regiæ vestræ Majestati, in tam laudabili proposito, consiliis, auxiliisque mutuis adsit; adeoque vniversæ Reipublicæ Christianæ usui, & emolumento esse possit: certissima spe fretus, quam plurimos, non solummodo Extraneos Principes, Eosque qui adhuc pro Patriæ libertate, [propriusque?] laribus & Penatibus, fortiter, constanterque propugnant; verum etiam, quos inqua belli fortuna superavit, in tam piam societatem & Consortium sponte sua Coituros. Credibile enim, plerosque illorum, victos equidem esse, ut pareant, nondum ut serviant; agitare inter se acceptas injurias, oppressiones, & reliqua mala servitutis; Circum spectare evadendi viam; eaque visa, nequaquam in statu /: Cuiustantum pænitet:/ permansuros, sed in pristinam libertatem sese vindicaturos; quod animitus voveo.

Atque hæc sunt, quæ in præsentiarum Regio nomine, et secundum instructiones concreditas, Seren. Reg; Vest. Majest; exponere debui: Benevolum, ac gratiosum de super Responsum perquam humillime expectans.